Laparoskopi (kapalı ameliyat) nedir?
Laparoskopi (kapalı ameliyat) nedir?
Laparoskopi göbek deliğinden 1 cm çapında bir teleskop ve kameranın girilmesi ve 0.5 cm çapında yardımcı trokarların (içinden alet geçen borular) girilmesi ile yapılan ameliyat yöntemidir.
Genel anestezi ile yapılır. Hasta uyutulduktan sonra karın boşluğuna göbek içerisinden ince bir iğne ile girilir ve karın içerisi karbondioksit gazı ile şişirilir. Belli bir başınca ulaşıldıktan sonra 1 cm çaplı trokar göbek deliğinden karın boşluğuna sokulur. Bu boru içerisinden teleskop (ucunda kamera başı takılıdır) sokulur. Üst karın içi organlar incelenir. (Üst karın organları olan karaciğer, safra kesesi, mide vb.). Daha sonra alt karın içi organlar görüntülenir (rahim, her iki yumurtalık, her iki tüp, idrar torbası, bağırsaklar ve Douglas boşluğu). Sonra hastaya Trendelenburg pozisyonu verilir (Bu pozisyonla baş iyice aşağıya alınır.). Sonra yapılacak ameliyatın çeşidine göre çapı 0.5 cm olan yardımcı trokarlar (1, 2, 3 veya 4 adet) karın boşluğuna yanlardan sokulur. Bu borulardan aletler sokularak cerrahi işlem yapılır. Cerrahi bittikten sonra trokarlar çıkarılır ve karın içerisindeki gaz boşaltılır. Genellikle hasta 3-4 saat ayılma bölümünde izlendikten sonra evine öneriler ile gönderilir.
Laparoskopi tekniği
Laparoskopi ile yapılan ameliyatlar:
Cerrahın deneyimi yeterli ise laparoskopi ile her türlü jinekolojik ameliyat yapılabilir. Laparoskopinin (kapalı ameliyat) açık ameliyata göre sayısız üstünlüğü mevcuttur. Bu nedenle cerrahın deneyimi yeterli ise laparoskopi her zaman tercih edilmelidir. Laparoskopinin (kapalı ameliyat) açık ameliyata göre avantajlarını görmek için lütfen tıklayınız. Doktorunuz ile detaylı olarak laparoskopik yöntem açısından tartışmalısınız.
Laparoskopinin en sık kullanıldığı ameliyatlar:
- Tanısal laparoskopi (Rahim, tüpler, yumurtalıklar ve çevre dokuların incelenmesi)
- Tıkalı tüplerin açılması ameliyatı
- Yapışıklıkların açılması
- Miyomların çıkarılması ameliyatı
- Dış gebeliğin cerrahi tedavisi
- Yumurtalık kistlerinin çıkarılması (Çikolata kisti, dermoid kist, basit kist, müsinöz kist, seröz kist vb.)
- Kendi etrafında dönmüş yumurtalıkların tedavisi
- Endometriozis odaklarının yakılması ve çıkarılması
- Rahmin alınması ameliyatı
- Yumurtalıkların alınması ameliyatı
- Rahim ve yumurtalıkların birlikte alınması
- Sürekli kasık ağrısı için yapılan cerrahiler (Presakral nörektomi, LUNA (“Laparoskopik uterin nerve ablation”))
- Radyoterapi görecek olan kanser hastalarında yumurtalıkların yukarıya yerleştirilme ameliyatı
- Rahim sarkmalarında pelvik tabanın yukarı asılması ve güçlendirilmesi
- Enterosel (bağırsak sarkması) ameliyatı
- İdrar kaçırma için yapılan ameliyatlar (Burch vb.)
- Polikistik yumurtalık hastalığında yumurtalıkların üzerine 15-20 adet delik açma ameliyat
- Daha önceden bağlanmış tüplerin tekrar açılması ameliyatı
Laparoskopi öncesi yapılması gerekenler
Laparoskopi işlemine bağlı özellikle yapılması gereken bir işlem yoktur. İşlem öncesi 8 saatlik dilimde hiçbir şey yiyip içilmemelidir (Sigara da içilmemelidir. Kanı sulandırıcı ilaçlar (aspirin, Clexan vb.) gibi ilaçlar kesinlikle alınmamalıdır. 1 hafta içerisinde bu ilaçlardan alınmış ise doktorunuza mutlaka bilgi verilmelidir. Ameliyat öncesi endişeye bağlı uykusuzluk problemi için doktorunuzdan sakinleştirici ilaçlar alabilirsiniz. Örneğin işlem öncesi akşam 5 mg Diazem tablet geceyi iyi geçirmenizi sağlar.
Hastaneye gelirken rahat bir şeyler giyilmelidir. Makyaj yapılmamalıdır. Ruj veya oje varsa çıkarılmalıdır. Yüzük, küpe gibi takılar getirilmemelidir. Rutin kullandığınız ilaçlar var ise birlikte getirilmelidir. İşlemden bir gün önce duş veya banyo yapmak faydalıdır.
Hastaneye geldiğinizde veya öncesinde doktorunuz size hasta onam formunu okutup imzalamanızı isteyecektir. Laparoskopi onam formu için tıkayınız.
Laparoskopi işlemi öncesi ameliyathaneye ayaktan başvuruyor iseniz genellikle günlük cerrahi kısmından giriş yaparsınız. Burada üstünüze ameliyat kıyafeti giydirilir ve bir sedye yardımı ile cerrahi odasına alınırsınız. Burada genellikle kolunuzdan veya elinizin üzerinden anestezi teknisyeni tarafından bir damar içi katater takılır. Time-out denilen güvenli cerrahi prensipleri dâhilinde sizin adınız, doktorunuzun adı ve yapılacak olan cerrahi işlem yüksek ses ile söylenir. Daha sonra anestezi uzmanı tarafından sizi uyutacak ve gevşetecek ilaçlar verilir. Cerrahi sırasında hiçbir şekilde ağrı hissetmezsiniz. Derin bir uyuma gerçekleşir.
Laparoskopi sırasında meydana gelebilecek olumsuzluklar
Laparoskopi mutlaka bu konuda özel eğitim almış, tecrübeli, deneyimli ellerde yapılmalıdır. Anestezi aldığınız için anesteziye bağlı olumsuzluklar nadir olsa da olabilir. Bağırsak delinmesi nedeni ile bağırsaklarınız geçici olarak (yaklaşık 2 ay) karın dışına verilebilir ki bu 2 ay sonra içeri alınır. Büyük damarlar zedelenir ise hayati tehlike nadir de olsa görülebilir.
Laparoskopi sonrası yapılması gerekenler
- Laparoskopi işlemi sonrası yaklaşık 3-4 saat ayılma odasında kalınır. Sonrası genellikle eve gidilebilir.
- Laparoskopide karın içini şişirmek için kullanılan karbondioksit gazı işlem bittiğinde çıkarılsa bile bir miktarı çıkmayabilir. Bu nedenle özellikle ayağa kalktığınızda her iki omuzlarda ağrı hissedilebilir. Bu durumda yatmak ağrıyı azaltabilir.
- Doktorunuz herhangi bir antibiyotik önermedi ise genellikle ameliyat sonrası antibiyotik kullanımına gerek yoktur. Bazı ağrı kesiciler alınabilir (Parasetemol içeren ilaçlar günde 3 kez alınabilir).
- Dikişler genellikle yapıştırmalı veya gizli dikişli olduğu için alınmasına gerek yoktur. Dikişler var ise genellikle kendiliğinden erirler. Dikişlerin kaşınması iyileşmenin tamamlandığının belirtisidir.
- Kesi yerlerinde morarma olabilmektedir. Genellikle kendiliğinden geçerler.
- Kesi izleri hastadan hastaya farklılık gösterse de 1-2 ay içerisinde görünemeyecek duruma gelir.
- Kesi yerlerindeki steril bandajlar 24 saat sonra çıkarılabilir.
- Kesi yerlerinden kanama veya sıvı gelmesi oluyor ise tekrar bandajlanabilir. Kesi yerinden açık kırmızı renkte veya berrak renkte sıvının gelmesi normaldir. Fakat iltihaplı sarı renkte sıvının veya yeşilimsi, pis kokulu sıvını gelmesi durumunda derhal doktor ile irtibata geçilmelidir.
- İlk 12 saat sıvı gıdalar alınmalıdır (Meyve suları, ayran vb.). Bulantı kusma olmaz ise katı gıdalara geçilir. Bulantı kusma olması veya karında şişlik olması durumunda doktorunuza haber vermelisiniz.
- Ameliyat sonrası 48 saat sonra banyo yapılabilir. Banyo sırasında kesiler korunmalıdır. Fakat çok sıcak sauna veya havuza girilmemelidir.
Önemli uyarı:
Titreme, ateş, karında aşırı şişlik, gaz çıkaramama, idrar yapamama, gaita yapamama, bulantı kusma, karında aşırı geçmeyen ağrı vb. gibi durumlarda doktorunuza haber vermelisiniz.
Hasta açısından bakıldığında kapalı ameliyatın açık ameliyata göre sayısız avantajı vardır. Fakat kapalı ameliyat cerrah açısından açık ameliyata göre çok daha zor olan ve deneyim gerektiren bir yöntemdir. Maalesef deneyimsiz ellerde kapalı ameliyatlarda istenmeyen problemler çıkma olasılığı daha yüksektir (Bağırsak delinmesi ile dışkının yaklaşık 2 ay karın dışına verilme zorunluluğu, büyük damar zedelenmesi sonucu ölüm vb.). Bu nedenle kapalı ameliyatlar (laparoskopi, histeroskopi) mutlaka bu konuda özel eğitim almış, deneyimi olan kadın doğum uzmanları tarafından yapılmalıdır. Kapalı ameliyat öncesi doktorunuzuz bu özel eğitimi alıp almadığını, yeterli deneyimini olup olmadığını mutlaka araştırınız.
Kapalı ameliyatlar ile ilgili daha fazla bilimsel bilgi istiyor iseniz lütfen tıklayınız (Doç. Dr. İbrahim Esinler ve Dr. İlker Selçuk tarafından yazılmıştır)
Laparoskopide kullanılan bazı aletler
Laparoskopide kullanılan bazı trokarlar
Göbek deliğinden gaz verilmesi için kesi yapılmak üzere (Hasta sırt üstü düz şekilde yatmakta)
Aletler karın boşluğuna sokulmuş ve cerrahi yapılıyor (Hastanın başı aşağı doğru indirilmiş)
